İçindəkilər
Gizlə
Şəlpə qulaq deformasiyası – qulaqların başdan olması lazım olduğundan daha perpendikulyar çıxması və öndən və ya arxadan baxıldığında xüsusilə qabarıq olması kimi müəyyən edilir. Cəmiyyətdə müxtəlif dərəcələrdə və fərqli tiplərdə təxminən %5 nisbətində görülən bu vəziyyət bir və ya hər iki qulaqda müşahidə oluna, sağlamlıq problemi yaratmasa da, ciddi psixoloji problemlərə səbəb ola bilər.
Erkən yeni doğulmuş dövr istisna olmaqla, cərrahi müalicə tələb edən şəlpə qulaq deformasiyasının düzəldilməsi məqsədi ilə edilən əməliyyatlara “otoplastika” deyilir.
Şəlpə qulaq deformasiyasına səbəb nədir?
Şəlpə qulağın deformasiyasına səbəb olan iki fərqli problem var. Bunlar qulaqcıqda “antihelix” adlanan qıvrımın natamam formalaşması və qulaqcığın daxili hissəsində cavum concha bölməsini əmələ gətirən “konkal qığırdaq”ın həddindən artıq inkişafıdır. Bu iki vəziyyət tək və ya birlikdə qulaqların çıxmasına səbəb ola bilər.
Otoplastika (şəlpə qulaq) əməliyyatında uğurlu nəticə əldə etmək üçün əməliyyatdan əvvəl ətraflı bir qiymətləndirmə aparmaq, problemin səbəbini tam anlamaq və bütün mövcud problemləri düzəldəcək şəkildə cərrahi əməliyyatları tətbiq etmək lazımdır.
Otoplastika (şəlpə qulaq) əməliyyatı nə zaman edilir?
Qulaqcıqların inkişafı təxminən 10 yaşında olsa da, əsasən 4-5 yaşında tamamlanır. Həyatın heç bir dövründə şəlpə qulaq əməliyyatının edilməsinin heç bir zərəri yoxdur, lakin bu problem ətraf mühit faktorları ilə xüsusilə məktəb yaşındakı uşaqlarda psixoloji problemlər yarada bildiyi üçün məktəb yaşlı uşaqlarda da tez-tez otoplastika əməliyyatları edilir.
Şəlpə qulağın əməliyyatsız müalicəsi varmı?
Yenidoğan dövründə ilk altı həftə ərzində aurikül sarğı və ya qəliblərlə formalaşdırıla bilər. Erkən dövrdə müvəffəqiyyət şansı olan bu üsulun altı həftədən sonra müvəffəqiyyət şansı çox aşağıdır.
Otoplastika (şəlpə qulaq) əməliyyatı necə edilir?
Tək və ya ikitərəfli otoplastika əməliyyatları üçün kiçik uşaqlarda ümumi anesteziyaya hər zaman üstünlük verilir, daha böyük uşaqlarda və böyüklərdə isə əməliyyat lokal anesteziya və ya sakitləşdirici vasitələrlə həyata keçirilə bilər.
Otoplastika əməliyyatı üçün müəyyən edilmiş bir çox fərqli texnika və yanaşmalar var. Bunlardan bəziləri qığırdaqların tikişlə formalaşdırılması üçün, bəziləri qığırdaqların formalaşdırılmasını asanlaşdırmaq üçün zəiflədilməsi, bəziləri isə qığırdaqların qismən çıxarılması ilə tətbiq edilir. Xüsusilə qığırdaqların daha yumşaq olduğu erkən yaşlarda qulaqcığın tikişlərlə formalaşdırılmasına daha çox üstünlük verilsə də, sonrakı yaşlarda başqa üsullardan istifadə etmək lazım gələ bilər. Problemin konkal qığırdaqın inkişaf etmiş inkişafı ilə əlaqəli olduğu hallarda, adətən bəzi qığırdaqların çıxarılması lazımdır.
Otoplastika (şəlpə qulaq) əməliyyatı sonrası
Əməliyyatdan sonra heç bir ciddi ağrı şikayəti yoxdur və lazım gəldikdə sadə ağrıkəsicilər kifayətdir. Əməliyyatın sonunda müalicə olunan qulaqlara vurulan sarğı ehtiyaca uyğun olaraq ilk həftə ərzində bir neçə dəfə dəyişdirilir və sonra çıxarılır. Əməliyyat zamanı çıxarılması lazım olan tikişlərdən istifadə edilirsə, ilk həftədə plastik cərrah təkrar müayinə zamanı da götürür. Xəstələrə ilk iki həftə, sonra isə ilk ay yatarkən qulaqlarını düzgün vəziyyətdə saxlamaq üçün sarğı və ya baş bandından istifadə etmələri tövsiyə olunur. Toxumaların sağalması adətən əməliyyatdan sonra iki ayda tamamlansa da, xüsusilə qulağın tikişlə formalaşdırıldığı əməliyyatlarda qulaqcıq altı ay çəkmə şəklində travmalardan qorunmalıdır.
Otoplastika (şəlpə qulaq) əməliyyatının riski varmı?
Otoplastika əməliyyatı ümumiyyətlə rinoplastika kimi aşağı riskli cərrahiyyə qrupuna aiddir. Əməliyyatdan sonrakı qısa müddətdə ən çox görülə bilən problemlər əməliyyat bölgəsində qan yığılması və infeksiyadır. Hər iki problem də uyğun müalicələrlə əlavə problem olmadan həll edilə bilər. Orta uzunmüddətli dövrdə görülə biləcək problemlər qulaqlarda asimmetriyanın əmələ gəlməsi və ya çıxıq qulaq görünüşünün zamanla təkrar ortaya çıxmasıdır. Bu nisbətən nadir problemi əməliyyatdan əvvəl ətraflı qiymətləndirmə və müvafiq cərrahi üsullarla həll etmək üçün adətən təkrar əməliyyat tələb olunur.
Qulaq estetik əməliyyatı
Qığırdağının modelləşdirilməsi təşkil edir. Dəridə kəsik apardıqdan sonra qulaq seyvanı qığırdağını ehtiyatla götürür və modifikasiya edirik. Modifikasiya qulaq seyvanının təbii burum əmələ gətirilməsinə və yeni istiqamətdə qoyularaq qulaq seyvanı ilə ənsə nahiyəsi arasındakı bucağın kiçildilməsinə yönəldilir. Dolayısıyla, şəlpə qulaq əməliyyatı zamanı yaranı tikdikdən sonra qulaq seyvanlarının ön səthinə tənzif yastıqcıqlar qoyuruq. Ona görə ki, bu, qulağın yeni şəklinin formalaşmasına kömək edir. Sonra başa sirkulyar sarğı qoyulur. Davametmə müddəti problemin səviyyəsinə görə dəyişsə də, ümumiyyətlə, 45-90 dəqiqəyə tamamlayırıq. Xəstəxanada yatmağa ehtiyac yoxdur.
Qulaq estetik əməliyyatından sonrakı mərhələ
Əməliyyatın sonunda 1-2 həftə ərzində qalması şərtilə qulağa xüsusi lentlər yapışdırır və sonra çıxarırıq. Estetik problem yarada biləcək bir iz olmur. Çünki tətbiq olunan kəsiklər qulağın arxasında qalır. Bərpa zamanı və ya sonralarda eşitməyə təsir göstərmir və insan normal həyat yaşayır.
