Başda estetika olmaqla bir çox tibb sahəsində tətbiq edilən botoks , üz qırışlarının və həddindən artıq tərləmənin müalicəsində istifadə edilən ekzotoksindir. Botoks Clostridium Botulinum adlı bakteriyalardan əldə edilir. Bu həm də üzdeki qirislari və cizgiləri aradan qaldırmağın ən etibarlı və asan üsuludur. Bütün əzələlərə sistemli təsir göstərməyən botoks yalnız vurulduğu nahiyəni təsir edir və sinir uclarında ötürülməni təmin edən maddələrin buraxılmasının qarşısını alır. O, həmçinin sinirlər və əzələlər və ya tər vəziləri arasında elektrik ötürülməsini müvəqqəti dayandırır.
Göz tənbəlliyi, blefarospazm (göz qapaqlarını düzgün hərəkət etdirə bilməmə) və boyun distoniyasının müalicəsində ilk dəfə tətbiq edilən botoks, daha sonra qaş çatmalarından yaranan qırışları düzəltmək üçün istifadə edilmişdir.
Botoks hansı nahiyyələrə tətbiq edilir?
Botoks tətbiqinin hansı bölgələrdə və hansı məqsədlə tətbiq olunduğu ən çox maraq doğuran məsələlərdəndir. Daha çox üz qırışlarının və qoltuqaltı tərləmənin aradan qaldırılması üçün bir vasitə olaraq istifadə edilən botoks həm müalicəvi, həm də qoruyucu bir tətbiqdir. Üzdə görünən cizgilərin zamanla tamamilə açılmasını təmin edərkən, eyni zamanda aydınlaşan cizgilərin hələ üzə yerləşməmiş olsa belə dərinləşmədən sağalmasına imkan verir. Bunların xaricində tər vəzilərini bağlayaraq həddindən artıq tərləmə probleminə də son qoyur.
Botoks insanlara yalnız estetik məqsədlər üçün xidmət etmir. Estetik baxımdan dəridəki qırışların müvəqqəti aradan qaldırılmasını təmin edən bu tətbiq həm də sağlamlıq üçün vacib olan müalicə vasitəsi sayıla bilər. Sağlamlıq üçün istifadə edilən botoks zamanı daha yüksək dozalar istifadə edilir.
Botoksun istifadə sahələri hansılardır?
Botoksun tətbiq olunduğu iki əsas sahə var:
- Tibb sahəsində: İlk etapda tibbi tətbiq olaraq özünü göstərən botoks, çəpgözlük müalicəsi və blefarospazm kimi xəstəliklərə çarə oldu. Bu dərdlərə dərman olaraq hələ də davam edən botoks tətbiqi tibb sahəsində; Birtərəfli üz spazmları, üz iflici, həddindən artıq tərləmə, bədənin müxtəlif yerlərində əzələ spazmları, miqren, əzələ spazmı səbəbiylə yanal boyun duruşu kimi problemlərdə istifadə olunur. Bunlardan başqa diş qıcama, çənə büzülməsi kimi problemlərdə çənə əzələləri olaraq bilinən masseter əzələsini rahatlaşdırmaq üçün də tətbiq edilir.
- Kosmetika sahəsində: Botoksun insanlar arasında bu qədər populyarlaşmasının səbəblərindən biri də kosmetika sahəsində istifadə olunmağa başlaması idi. Kosmetik sahədə botoksun ən çox istifadəsi dərini qırışlardan qorumaqdır.
Botoksun növləri
- Psixo botoks: İnsanlarda özlərini başqalarına ifadə etmək üçün üz ifadələri ilə istifadə olunur. Onlar həmişə bu mimikalar vasitəsilə kədəri, sevinci, qəzəbi və ağrını əks etdirirlər. Amma uzun illər mimikalardan istifadə etdikdən sonra üzdə qırışlar əmələ gəlir. Bu məqsədlə həyata keçirilən botoks proseduru psixobotoks olaraq təyin olunur. Bu, insanın özünü daha yaxşı hiss etməsi üçün edilir.
- Smile botoksu: Xüsusilə xidmət sektorunda çalışanlar buna üstünlük verirlər. Botoks sayəsində gülərüz bir xidmət təqdim etmək hədəflənir.
- Terapevtik məqsədlər üçün botoks: Bu növ botoks daha çox iflic olan xəstələrdə istifadə olunur. Bunun xaricində tərləmə problemi, miqren kimi bəzi problemlərdə də istifadə edilir.
- Estetik məqsədlər üçün botoks
Botoks tətbiqi estetikadan başqa insanları müalicə etmək üçün daha yüksək dozalarda istifadə edilə bilər. Botoksun daha çox miqren, çəpgözlük və iflic problemi olan xəstələrin müalicəsində istifadə edildiyi görülür. Tərləmə problemi olanlarda da istifadə olunur. Botoks məbəd nahiyəsinə və boyuna tətbiq edildikdə baş ağrılarını aradan qaldırmağa kömək edir. Dərinin səthindəki tük köklərinə tətbiq olunan botoks həddindən artıq tərləmə problemini aradan qaldırır. Botoksdan kifayət qədər fayda əldə etmək üçün yazda və yay dövrünün əvvəlində tətbiq olunmalıdır.
Botoksun bu faydaları nəzərə alındıqda tətbiqin yalnız estetik məqsədlə istifadə edilməyən bir üsul olaraq istifadə edildiyini söyləmək olar. Botoks tibbdə, xüsusilə nevrologiya, göz və fizioterapiya sahəsində istifadə olunur. Bu gün hətta anal çatların müalicəsində də uğurla istifadə olunmağa başlamışdır. Xüsusilə anal çatları olan və dərman müalicəsi müsbət nəticə verməyən xəstələrdə botoks ilə uğurlu nəticələr əldə edilir. Anal çatın müalicəsi zamanı cərrahi müdaxilə yerinə botoksa üstünlük verildikdə müalicədəki mənfiliklər aradan qaldırıla bilər. Tibb sahəsində botoksun qarın anatomiyasına uyğun olduğu qəbul edilir. Bunları nəzərə alaraq botoksa estetik baxımdan olduğu kimi xəstəliklərin müalicəsində də lazımi əhəmiyyət verilməlidir.
Estetik məqsədli botoks tətbiqinə qadınlar daha çox tələbat var. Xüsusilə kollagen quruluşunu itirmiş və elastikliyini itirmiş qadınlar qırışları aradan qaldırmaq və qocalmanın təsirlərini aradan qaldırmaq üçün botoksa üstünlük verirlər. Dərinin altındakı əzələlərin sinirlərdən siqnal almasına mane olan botoks, üz ifadəsini cavanlaşdıran estetik bir tətbiqdir. Bu səbəbdən özünü görmə baxımından daha yaxşı hiss etmək istəyən sağlam insanlara tövsiyə edilir. Mütəxəssislər (Estetik Cərrah, Dermatoloq, Kosmetoloq) tərəfindən edilən botoks tətbiqləri heç bir fəsada səbəb olmur. Bu səbəbdən botoksun ediləcəyi klinikalar diqqətlə seçilməlidir.
Botoks Müalicəsi
- Üz qırışlarının botoksla müalicəsi
Mimik əzələlərin davamlı işi bu əzələləri əhatə edən dəri qıvrımlarını zaman keçdikcə daha çox görünür edir. Lakin üz nahiyəsində dinamik xətlər görünməyə başlayır. Bu xəttlər ən çox qaşlar arasında, alında, göz ətrafında və dodaqların ətrafında olur. Botoks tətbiqi sayəsində mimik əzələlərin işi zəifləyir; beləliklə, əzələ hərəkətləri nəticəsində dərinin bükülməsi və zolaqlanması da azalır. Bu sayədə üz qırışlarından qurtulan fərd çox daha gənc bir görünüş qazanar.
- Hiperhidroz (Həddindən artıq tərləmə) Botoks ilə Müalicə
Botoks tətbiqi sayəsində tər vəziləri ilə sinir ucları arasında ötürülmə dayandırıla bilər; beləliklə tər vəziləri daha az işləməyə başlayır. Xüsusilə həyat keyfiyyətini çox aşağı salan və insanın özünə inamını itirməsinə səbəb olan hiperhidroz (həddindən artıq tərləmə) botoksla müalicə edilə bilər.
Botox Haqqında Tez-tez Verilən Suallar
- Botoks prosedurundan nə qədər sonra effekt verməyə başlayır?
Botoks tətbiqinin təsiri 48-72 saat arasında başlasa da, maksimum təsir 10-14 gündə olur.
- Botoksun təsiri nə qədər davam edir?
Üz qırışları üçün botoksun təsiri ilk dəfə tətbiq olunarsa orta hesabla 4-6 ay davam edir. Təkrarlanan müalicələr sayəsində bu müddət 8-10 aya qədər uzadıla bilər. Botoks tətbiqi qoltuqaltına vurulduqda orta hesabla 10-12 ay tərləməni tənzimləyir. Yenə təkrar müalicələr sayəsində bu müddət 16-18 aya qədər uzadıla bilər.
- Müntəzəm botoksun faydası varmı?
Müntəzəm olaraq botoks tətbiq edən insanlar tətbiqini eyni ardıcıllıqla davam etdirsələr, qırışlara səbəb olan mimik əzələlərdə zəifləmə baş verir. Buna görə də botoksun təsir müddəti uzanmağa başlayır və botoksun tətbiqi intervallarının da uzanması baş verir.
- Botoks istifadəsini dayandırsaq, qırışlar daha da pisləşəcəkmi?
Bu suala cavabımız açıq şəkildə “Xeyr”dir. Əksinə, botoksu dayandırdığınız zaman mimik əzələləriniz zəifləyəcək və qırışlar azalacaq.
- Botoks etdirən zaman nələrə diqqət etməli?
Botoks etibarlı yerdə və təcrübəli şəxs tərəfindən edilərsə heç bir problem yaratmaz. Həkiminiz nələrə diqqət etməli olduğunuz barədə sizə daha aydın məlumat verəcəkdir.
- Botoks tətbiqinin yan təsirləri varmı? Əgər varsa, bu yan təsirlər hansılardır?
Botox tətbiqi yan təsirlərə səbəb ola bilər. Bu mümkün yan təsirləri aşağıdakı kimi sadalaya bilərik: enjeksiyon yerində ağrı, ödem və qızartı, baş ağrısı, yüngül ürəkbulanma, udma çətinliyi, boyun zəifliyi, qrip, öd kisəsinin disfunksiyası, qızdırma və titrəmə, quru ağız, ikiqat görmə, qanaxma və şişkinlik, aşağı göz qapağının əzələlərində zəiflik, bütün bədəndə əzələ zəifliyi, nitq pozğunluqları.
- Botoks kimlər üçün uyğun deyil?
- Sinir-əzələ sistemi xəstəlikləri olan insanlar (məsələn, Eaton-Lambert sindromu),
- Hamilə qadınlar,
- Süd verən analar. Çünki süd vasitəsilə botulinum toksininin körpəyə keçməsi təhlükəsi var.
- Botoksdan sonra üz şişirmi?
Yox. Botoks, məşhur inancın əksinə olaraq, üzə dolgu tətbiqi deyil. Doldurucu olmayan botoks üzün şişməsinə səbəb olmur.
- Botoks yerinə qulluq kremləri istifadə edilsə, eyni effekt əldə ediləcəkmi?
Xeyr, bu, qətiyyən mümkün deyil. Botoks mütəxəssislər (Estetik Cərrah, Dermatoloq, Kosmetoloq) tərəfindən əzələyə yeridilir. Kremlər isə dəriyə səthi şəkildə çəkilir. Buna görə də göstərdikləri təsir də çox fərqlidir. Kremlər yalnız səthi incə xəttlərə təsir edə bilsə də, botoks tətbiqi dinamik qırışları aradan qaldırır. Kremlərin dərini qidalandırmaq, dərini nəmləndirmək və kollagenin əmələ gəlməsini sürətləndirmək kimi funksiyaları var. Onlar həmçinin qırışların görünüşünü azaltmağa kömək edir. Botoks isə qırışlara səbəb olan əzələləri rahatlaşdırır və müəyyən müddət ərzində dəridə qırışların yaranmasının qarşısını alır.
